Informatie over Vuurtoren Jan van Speijk

Vuurtorens spreken tot de verbeelding en overal ter wereld zijn plaatsen met een vuurtoren een beetje bijzonder. De Egmonders, en velen met hen, houden intens van ‘hun’ toren die het aanzien van het dorp bepaalt. In vele huizen van Egmonders, hier of elders, hangt ‘de toren’ aan de muur. Het licht van de ‘Jan van Speyk’ is op 37 meter boven de zeespiegel en de lichtkarakteristiek die in de handboeken voor de scheepvaart staat, is vijf seconden aan en vijf seconden uit. Het is misschien wel het meest gefotografeerde en geschilderde bouwwerk uit de wijde omgeving. In vroeger jaren heeft de toren verschillende gedaantes gehad en daar zijn heel wat afbeeldingen van. Op alle uren van de dag en bij elke weersomstandigheid steekt de fraaie witte toren op een andere wijze af tegen de hemel. Bij schemer en donker valt het schijnsel van de trouwe wachter over het dorp.

Bekijk de livebeelden van de deze vuurtoren via

Informatie over Vuurtoren Jan van Speijk
Vuurtorens spreken tot de verbeelding en overal ter wereld zijn plaatsen met een vuurtoren een beetje bijzonder. De Egmonders, en velen met hen, houden intens van ‘hun’ toren die het aanzien van het dorp bepaalt. In vele huizen van Egmonders, hier of elders, hangt ‘de toren’ aan de muur. Het licht van de ‘Jan van Speyk’ is op 37 meter boven de zeespiegel en de lichtkarakteristiek die in de handboeken voor de scheepvaart staat, is vijf seconden aan en vijf seconden uit. Het is misschien wel het meest gefotografeerde en geschilderde bouwwerk uit de wijde omgeving. In vroeger jaren heeft de toren verschillende gedaantes gehad en daar zijn heel wat afbeeldingen van. Op alle uren van de dag en bij elke weersomstandigheid steekt de fraaie witte toren op een andere wijze af tegen de hemel. Bij schemer en donker valt het schijnsel van de trouwe wachter over het dorp.

Monument
De Noordertoren is gebouwd in 1834/1835, tegelijk met de Zuidertoren die in 1915 is afgebroken. In 1841 gaf koning Willem I de opdracht om van de Noordertoren een monument te maken voor luitenant ter zee J.C.J. van Speyk. Op 5 februari 1831 dreigde zijn kanonneerboot in handen van de Belgen te vallen in de haven van Antwerpen. De jeugdige luitenant van Speyk weet dan niets beters te doen dan om de lont in het kruitvat te werpen, met alle gevolgen van dien. Volgens de overlevering roept hij daarbij: “Dan liever de lucht in!” Architect J.D. Zocher heeft het monument ontworpen: een natuurstenen ‘basement’ en een versiering met lauwertakken. De ‘Jan van Speyk’ is daardoor een heel bijzondere vuurtoren, een rijksmonument, in beheer bij het loodswezen.

Vuurtorenwachters
Het zware beroep van bakenstoker, lichtwachter, kustwachter of vuurtorenwachter is in Egmond aan Zee eeuwen lang uitgeoefend. Oorspronkelijk moeten zij ’s nachts hoog op ‘vierboeten’ de vuren brandend houden om terugkerende vissers de weg te wijzen. Daar komt veel gesjouw met hout en later steenkool aan te pas. In 1835 hebben de nieuwe vuurtorens een lenzensysteem en de lamp brandt op olie, wat betekent dat een van de twee dienstdoende torenwachters voortdurend bezig is om de lenzen en de ramen vrij van roet te houden. Met de komst van de elektriciteit in 1922, wordt de toren aangepast en ook vervangt men de rechthoekige ramen door ronde. Vanaf 1949 zit de kustwacht in een huisje op het vuurtorenduin. Bij donker en bij storm ook overdag, zit de man op zijn post en moet wakker zien te blijven terwijl er maar zelden iets gebeurt.

Onbemand
In 1968 wordt de vuurtoren spectaculair verbouwd en uitgebreid met een wachtlokaal met schuinstaande ramen. Het huisje op het duin verliest zijn functie. De lichtwachter gaat voortaan weer de 137 treden op. Totdat in 1984 de overheid dat niet langer nodig vindt vanwege de apparatuur die op schepen aanwezig is. Men stelt nog wel een beheerder aan tot 1990 en dan is de toren alleen nog een baken. Niet iedereen is het daarmee eens, want op zee kan van alles gebeuren ook met kleinere scheepjes. De vuurtoren is nu alleen nog bemand bij reddingacties en oefeningen van de reddingboot. Sinds 1834 zijn er 10 vuurtorenwachters geweest en enkele tientallen hulpvuurtorenwachters. De laatste echte vuurtorenwachter was Jaap de Jong.